Eth clientelisme

An 1880. Eth clientelisme en Estats Unitas ère ua manera de qu’es polítics ambiciosi non elitistes se hèssen rics e lheuessen eth sòn estatus sociau proporcionant ath madeish temps beneficis as sòns seguidors (votants). Aguesti beneficis individualitzats podien èster des de trebalhs enes oficines postaus o enes ajuntaments o arribauen inclús a regalar eth “pavo” de “acción de gracias”. Era mès famosa istòria siguec era de Tammany Hall de New York, associacion fondada en 1789 coma organizacion de beneficiéncia. Aguesta, ère dominada per William Marcy Tweed. Utilitzaue era organitzacion tà trèir diners a trauèrs des òbres publiques, tant ei atau qu’era constroccion d’un nau jutjat en 1858 tamb un pressupòst de 250.000$, en 1871 ère sense acabar e dejà portaue gastadi mès de tretze millions, se descobric alavetz tanben, era corrupcion. Mentre aguest clientelisme regnaue en EEUU, en Regne Unit e Alemanha dejà s’auie implantat eth principi de democràcia moderna, moviments sociaus reivindicatius entara collectivitat (partits aubrièrs) que demanauen ua justa redistribocion dera riquesa (assiténcia sanitària o programes de seguretat en trebalh).

Eth problèma deth clientelisme ei que tostemp evolocione enquià convertir-se en corropcion pura e dura. Sonque un pas.

Era Ley Pendleton (copiada des estructures democratiques europees abantes mencionades) forcèc eth canvi de besonh en Estats Units, d’ues institocions clientelistes a ues institocions modernes e justes, tardec enquià 1920, mès arribèc. Es naues generacions de polítics ac hèren possible.

Aguesta sintesi ei extrèta deth libre de Francis Fukuyama “Orde e decadéncia dera politica”. Volum II. Pag 206-208. Editoriau: Deusto.